"اشرافیت کارگری" یعنی چه؟
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۰۵۱۲۲
عصر ایران - واژۀ مرکب "اشرافیت کارگری" (Labour Aristocracy)، چنان که اریک هابسبام (2012-1917) مورخ مارکسیست انگلیسی گفته است، ظاهرا از میانۀ سدۀ نوزدهم دست کم برای توصیف پاره‌ای قشرهای فوقانی طبقۀ کارگر به کار رفته است.
مارکس و انگلس در یکی از نقدهای سیاسی خود در «مجلۀ سیاسی-اقتصادی» به تاریخ اکتبر 1850، یادآور می‌شوند که جنبش چارتیستی به دو جناح تقسیم شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جنبش چارتیستی، جنبشی کارگری-سیاسی-اجتماعی در بریتانیای قرن نوزدهم بود. اسم این جنبش از "منشور مردم" در ۱۸۳۸ گرفته شده بود که اهداف جنبش را در خود داشت.
لنین هم رفرمیسم را در جنبش کارگری با اشرافیت کارگری پیوند می‌دهد. او بویژه در نوشته‌های خود طی جنگ جهانی اول تاکید داشت که «قشرهای معینی از طبقۀ کارگر (دیوان‌سالاری در جنبش کارگری و اشرافیت کارگری...) و نیز هواداران خرده‌بورژوا... به عنوان پشتیبان اجتماعی اصلی این گرایش‌ها» برای فرصت‌طلبی و رفرمیسم به کار می‌آیند (مجموعه آثار، جلد 21، ص 161).
ماکس آدلر (1937-1873)، مارکسیست اتریشی، در پژوهشی دربارۀ رابطۀ طبقۀ کارگر با فاشیسم، به اشرافیت کارگری به عنوان «یک قشر ممتازِ به لحاظ عددی بزرگ» که «خود را به شدت از طبقۀ پرولتاریا جدا کرده است»، مسئولیت پخش و نشر یک ایدئولوژی محافظه‌کارانه را نسبت می‌دهد.
تحلیل او سرانجام مفهوم اشرافیت کارگری را با مفهوم بورژوا شدن یک‌کاسه می‌کند. این نکته را انگلس نیز در دهه‌های 1880 و 1890 مطرح کرده بود.
به نظر هابسبام اشرافیت کارگری در بریتانیا در پایان سدۀ نوزدهم حدود 15 درصد طبقۀ کارگر را شامل می‌شد.
اشرافیت کارگری در واقع نام محترمانه‌تر "کارگران خائن" است. از نظر مارکسیست‌های ارتدوکس، کارگرانی که به هر دلیلی با انقلاب کارگری علیه نظام سرمایه‌داری همراهی نکنند، مصداق کارگر خائن‌اند.
اشرافیت کارگری قطعا مصداقی از "کارگران خائن" محسوب می‌شود ولی دایرۀ مصادیق مفهوم "کارگران خائن" منطقا فراتر از اشرافیت کارگری است. کارگران فقیر هم به دلایلی ممکن است رفتار سیاسی‌شان در جهت تحقق انقلاب کارگری نباشد.
اما نکتۀ مهم‌تری که از مهفوم "اشرافیت کارگری" مستفاد می‌شود، در توصیف ماکس آدلر نهفته است. سایر مارکسیست‌ها هم به اشکال دیگری مدعای آدلر را بیان کرده‌اند. آدلر می‌گوید اشرافیت کارگری "یک قشرِ ممتازِ به لحاظ عددی بزرگ" است که به لحاظ موقعیت مالی و اجتماعی "خود را به شدت از طبقۀ پرولتاریا جدا کرده" و تقریبا با بورژواها یک‌کاسه شده است. یعنی اشرافیت کارگری به لحاظ مالی حتی از خرده‌بورژوازی هم فراتر رفته است.
این توصیف دقیقا خلاف توصیف مارکس از نظام سرمایه‌داری است. مارکس و انگلس در "مانیفست کمونیست" مدعی‌اند که سرمایه‌داری نظامی است که در آن فقرا روز به روز فقیرتر می‌شوند و ثروتمندان روز به روز ثروتمندتر.
مطابق این رأی، ممکن نیست که بخشی از پرولتاریا چنان ارتقای مالی و اجتماعی پیدا کنند که زندگی‌شان تا حد زیادی شبیه بورژواها شود و شایستۀ عنوان "اشرافیت کارگری" باشند.
ماکس آدلر
در واقع همین که بپذیریم عده‌ای از کارگران، که به لحاظ عددی جمعیت بزرگی را هم تشکیل می‌دهند، می‌توانند زندگی مرفهی پیدا کنند و از درد و رنج پرولتاریا بودن رهایی یابند، منطقا باید بپذیریم که وضع کارگران در نظام سرمایه‌داری روز به روز بدتر نمی‌شود. و این یعنی باب اصلاح سرمایه‌داری باز است. چه در غیر این صورت، هیچ کارگری نمی‌توانست شبیه بورژواها زندگی کند و برچسب "اشرافیت کارگری" هم بر پیشانی قشر قابل توجهی از کارگران نمی‌چسبید.
همچنین در نظام سرمایه‌داری پدیده‌ای به نام "کارگران سرمایهدار" وجود دارد. کسانی که شغلشان کارگری است ولی درآمد اندکشان را در بورس اوراق بهادار یا بورس کالا به‌مثابه سرمایۀ کوچکی که می‌تواند بیشتر شود، قرار می‌دهند. این نهادها هم در ارتقای مالی بخشی از طبقۀ کارگر می‌توانند موثر باشند.
به هر حال مفاهیمی نظیر اشرافیت کارگری یا کارگران سرمایهدار و یا کارگران خائن، دلالت دارند بر اینکه پیش‌بینی‌های مارکسیستی از زوال محتوم نظام سرمایه‌داری درست از آب درنیامده است و نظام سرمایه‌داری در جوامع لیبرال‌دموکراتیک در مجموع موفق شده است زندگی آبرومندانه‌ای برای اکثریت طبقۀ کارگر فراهم کند.
این زندگی ایده‌آل نیست اما بسیار بهتر از آن چیزی است که مارکس و انگلس توصیف می‌کردند و لنین و پیروانش در اتحاد جماهیر شوروی و شرق اروپا برای کارگران ایجاد کردند.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۰۵۱۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راهکارهای رئیس دستگاه قضا برای حمایت از حقوق کارگران
رئیس قوه قضاییه در جمع هزار نفری کارگران هرمزگانی راه‌هایی را برای حمایت از حقوق کارگران مطرح کرد که "دایر کردن شعب و مراجع قضایی تخصصی" از جمله آنها بود. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه برنامه‌های سفر خود به استان هرمزگان، به مناسبت روز کارگر با جمعی هزار نفری از کارگران این استان دیدار کرد.
رئیس قوه قضاییه طی سخنانی در این دیدار ضمن گرامیداشت روز کارگر اظهار کرد: کارگران بخش قابل توجهی از نیروی شاغل در کشور را تشکیل می‌دهند؛ از همین‌رو مشارکت آنها در تحقق شعار سال می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای تصریح کرد: سوالات مهمی در خصوص حقوق کارگران وجود دارد؛ از جمله آنکه آیا بستری برای ارتقاء شغلی، علمی و حرفه‌ای کارگران ساده فراهم آمده است؟ آیا همه کارگران از حقوق بازنشستگی و بیمه برخوردار هستند؟ چنانچه برای یک کارگر در نخستین سال‌های کار، مشکلی جسمی ایجاد شود، آیا تدابیر حمایتی برای او اتخاذ می‌شود؟ باید چه رابطه‌ای میان کارگر و کارفرما باشد که امنیت شغلی کارگر تأمین شود؟ چنانچه بنگاهی تولیدی، تعطیل شد، آیا اقدامات حمایتی از کارگران آن بنگاه به عمل می‌آید؟
رئیس عدلیه اظهار داشت: حکومت به معنای عام کلمه وظایف و مسئولیت‌هایی را در قبال کارگران بر عهده دارد؛ از جمله آنکه باید کارگران را با حقوق خود آشنا کند؛ باید کارگران بدانند که کمیته‌ها و کمیسیون‌های مخصوصی در اداره‌های کار، ویژه کارگران وجود دارد و یکی از اعضای این کمیسیون‌ها، نماینده قوه قضاییه است. باید کارگران بدانند که مرجع تجدیدنظر درباره برخی تصمیمات کمیسیون‌های کارگری، دیوان عدالت اداری است که زیر نظر قوه قضاییه است. کارگران با دانستن و آشنایی با این قبیل اطلاعات و موضوعات است که می‌توانند از بخش‌های مربوطه و مقامات و مسئولان ذیربط مطالبه‌گری کنند.
رئیس دستگاه قضا با اشاره به اقداماتی که قوه قضاییه می‌تواند در قبال حقوق کارگران انجام دهد، گفت: ما در قوه قضاییه می‌توانیم از طریق دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع تجدیدنظر مصوبات مربوط به حقوق کارگری و همچنین قاضی‌ای که عضو کمیسیون‌های کارگری است به حمایت ویژه از حقوق کارگران بپردازیم؛ همچنین می‌توانیم شعب و مراجع قضایی تخصصی را برای حمایت از حقوق کارگران دایر کنیم. علاوه بر این‌ها من به عنوان رئیس قوه قضاییه از طریق جلسه سران قوا و شورا‌های عالی ذیربط، اقدامات لازم را برای رفع مشکل شما کارگران انجام خواهم داد.
پیش از سخنان رئیس قوه قضاییه، «تاجیک» نماینده شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه هرمزگان از قرارداد‌های موقت کارگری و دستمزد پایین کارگران انتقاد کرد و گفت: چرا باید شرایط به نحوی باشد که همیشه میزان حقوق کارگران از تورم عقب‌تر باشد در حالی که طبق ماده 41 قانون کار، به صراحت یکی از معیار‌های تعیین حداقل دستمزد کارگران، درصد تورم اعلامی بانک مرکزی است.
خانم «احمدی» نماینده کارگران منطقه ویژه معدنی و فلزی خلیج فارس نیز به طرح مباحثی در رابطه با ایمنی و حفاظت بهداشت کار پرداخت و خواستار در نظر گرفتن شعب تخصصی از سوی قوه قضاییه برای رسیدگی به پرونده‌های ناشی از این موضوع شد.
«اسدی» نماینده کارگران شرکت پالایشگاه نفت بندرعباس نیز در این دیدار به طرح مباحثی در رابطه با ضرورت تامین مسکن برای کارگران پرداخت.
«پرویزی» نماینده شرکت فولاد هرمزگان نیز در این جلسه به برخی اقدامات صورت گرفته در راستای رفاه حال کارگران این مجتمع اشاره کرد.
«فریبرزی» نماینده شرکت پالایش نفت آفتاب نیز در این مراسم ضمن قدردانی از اقدامات صورت گرفته از سوی دستگاه قضایی در راستای جلوگیری از تعطیلی واحد‌های تولیدی و بیکار شدن کارگران، به بیان مطالبی در رابطه با ضرورت تامین امنیت شغلی کارگران از سوی مسئولان پرداخت.
«شاهین‌زاده» نماینده یکی از مجتمع‌های تاسیساتی استان هرمزگان نیز در این مراسم، برخی اقدامات صورت گرفته در واحد تولیدی متبوع خود را تشریح کرد.
انتهای پیام/864
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند